Griekenland failliet | wat zijn de gevolgen?

Ruud Veltenaar,
trendwatcher | bevliegeraar | voorzitter steden3hoek.net | spreker op Inspiriment 2011

"Griekenland gaat failliet, de vraag is alleen nog wanneer." Dat zei financieel directeur Bert Bruggink van Rabobank dinsdag tegen Het Financiële Dagblad.

Bruggink zei dat naar aanleiding van de sterke koersdalingen van bankaandelen maandag. Beleggers maken zich steeds meer zorgen dat Griekenland in gebreke zal blijven bij het aflossen van zijn schulden. Ook zijn er zorgen dat kredietbeoordelaar Moody's de kredietwaardigheid van de grote Franse banken verlaagt.

Nieuwe fase aangebroken

Volgens Bruggink is er een nieuwe fase bereikt. "De vraag of Griekenland failliet gaat, is nu voorbij. De vraag is alleen nog wanneer." De financieel directeur zei verder dat "politici de sleutel in handen hebben voor deze crisis". Rabobank-bestuursvoorzitter Piet Moerland zei vorige maand nog dat de leiders van de 17 landen in de eurozone daadkrachtiger moeten optreden om de Europese schuldencrisis te bestrijden.

En nu, wat moeten we doen?

De geruchten dat Griekenland failliet gaat, doen natuurlijk al langer de ronde. Beurs-goeroe Jim Rogers heeft een goede raad voor als het zover is. "Wacht heel even, zodat de volle klap van de gebeurtenis in de koers van de euro is verwerkt en verkoop dan al je beleggingen, goud en deviezen en koop euro's."

"Het zal niet meteen lonend zijn, want als Griekenland is geweest, dan gaan Portugal, Ierland, Spanje en - wie weet - Italië ook nog. Maar als dat allemaal is gebeurd, dan blijft de sterkste munt ter wereld over: de krachtige economieën rond Duitsland en haar nieuwe handelspartner Rusland", aldus Jim Rogers.

Steun voor Griekenland in Duitsland neemt af

Verschillende Duitse politici en economen lijkt het een goed idee om Griekenland failliet te laten gaan. "Dat zou niet het eind van de wereld betekenen, maar een bevrijding voor het land", aldus president Hans-Werner Sinn van het Ifo Instituut. Griekenland zou zijn valuta met twintig tot dertig procent moeten laten devalueren, stelt Sinn: "Daarvoor moeten de Grieken de eurozone verlaten. Dat zou het minst slechte scenario zijn." Volgens Sinn lopen de reddingspakketten voor Griekenland uit de pas "met wat gezonde landen kunnen dragen op hun eigen begrotingen".

Sinn reageerde op een opiniestuk van de Duitse minister van Economische Zaken Philipp Roesler in Die Welt eerder deze week. Roesler schreef dat met alle opties rekening gehouden moet worden, ook een eventueel faillissement van Griekenland. Een woordvoerder van de minister trok diens woorden later weer in en zei dat Duitsland alle vertrouwen in de Grieken heeft.

De Duitse minister van Financiën Wolfgang Schäuble zou volgens het tijdschrift Der Spiegel evenmin een faillissement van Griekenland uitsluiten.

Wat zijn de gevolgen van het faillissement?

Als Griekenland geen leningen meer krijgt, kan het land in oktober niet meer aan zijn verplichtingen voldoen. Meer dan 200.000 ambtenaren krijgen niet of niet meer het volledige salaris betaald. Tevens zal Griekenland niet in staat zijn om de rente op haar schulden te betalen. Ook zullen de gespaarde pensioenen snel verdampen en de sociale zorg komt nog meer onder druk te staan. De gevolgen zullen op straat zichtbaar zijn en de rellen zullen dan zeer ernstige vormen gaan aannemen.

De gevolgen voor het land en de systemen zijn catastrofaal. En ook de Eurozone zal een flinke klap oplopen, alleen is de vraag of deze groter is dan wanneer we het huidige IMF beleid voortzetten. Analisten en commentatoren rollen over elkaar heen, met uiteenlopende scenario's. Niemand lijkt het echt te weten en op zich is dat niet gek, want een dergelijk probleem heeft zich niet eerder in de historie afgespeeld.

Naast de ambtenaren zullen de Griekse banken de gevolgen als eerste merken. Griekse staatsobligaties worden namelijk waardeloos zonder garanties van de ECB. De meeste Griekse banken zullen binnen enkele maanden instorten, mede vanwege een enorme 'bank-run' die zal plaatsvinden. Burgers en bedrijven krijgen geen krediet meer en hierdoor dreigt de Griekse economie totaal instorten. Door de chaos in het land en de torenhoge rente's zullen de Grieken (overheden, bedrijven en burgers) nergens meer geld kunnen lenen.

Griekenland heeft geen concurrerende economie en het zal hierdoor ook veel langer duren alvorens het land zich enigszins kan herstellen. En omdat waarschijnlijk de 'oude systemen' en de corruptie na een eventueel herstel, snel zullen terugkeren, zijn nieuwe, vergelijkbare problemen waarschijnlijk. Kortom, het perspectief van het land in de 'slowbaliserende' wereld lijkt uitzichtloos.

Ook de Franse en Duitse banken zullen rake klappen oplopen, gezien de grote hoeveelheden staatsobligaties waarover zij beschikken. Zeer waarschijnlijk zullen ook enkele grote banken in Europa omvallen, maar dit is een proces dat toch al op gang is gekomen en door Griekenland alleen maar wordt versneld.

Een voordeel van de terugkeer naar de drachme is dat een grote devaluatie van de munt, na het drukken van tientallen miljarden nieuwe Drachmes, de economie zou kunnen stimuleren. Maar dit kan bemoeilijkt worden door een dreigende inflatie.

Het grootste gevaar voor Europa is het domino-effect. Als de EU haar handen van Griekenland aftrekt, dan is het politiek gezien ook niet langer in de positie om de volgende probleemlanden (Italië en Spanje) overeind te houden. Een implosie van de euro is dan het gevolg.