- Organisaties ontwikkelen beduidend (-5%) minder nieuwe producten en diensten. Bovendien staat de aandacht voor het ontwikkelen van producten en diensten op het laagste niveau van de afgelopen vijf jaar;
- Investeringen in sociale innovatie (slimmer werken, dynamisch managen en flexibel organiseren) zijn echter fors (+12,8%) toegenomen, maar meer investeringen zijn noodzakelijk om aan te sluiten bij de meest innovatieve landen;
- Sociaal innovatieve bedrijven presteren beter op innovatie (+31%), productiviteit (+21%), groeiend marktaandeel (+20%) en andere prestatiemaatstaven dan niet sociaal innovatieve bedrijven en hebben meer tevreden medewerker. Sociaal innovatieve bedrijven investeren ook meer dan twee keer zo veel in R&D (7,0% versus 3,1%);
- Sociale innovatie vereist anders managen, organiseren en inrichten van arbeidsrelaties. Met name een informele leiderschapsstijl, een hoog aanpassingsvermogen en onderling vertrouwen zijn de belangrijkste hefbomen voor sociale innovatie.
- Sociaal innovatieve bedrijven die veel gebruik maken van kennis van andere ondernemingen en kennisinstellingen hebben hogere bedrijfsresultaten.
- Bedrijven in de ICT sector en zakelijke dienstverlening zijn het voorbeeld voor innovatie. Bouwbedrijven en financiële dienstverleners blijven achter met innoveren.
Sociale innovatie is het ontwikkelen van nieuwe managementvaardigheden (leiderschapsstijlen), het hanteren van innovatieve organisatievormen (flexibel organiseren) en het realiseren van hoogwaardige arbeidsrelaties (slimmer werken) om het concurrentievermogen en de productiviteit te verbeteren.
Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen sociale en technologische innovaties. Technologische innovaties zijn gericht op technologische kennis, zoals investeringen in R&D en ICT. Sociale innovaties zijn veranderingen in de manier van organiseren, managen en werken welke nieuw zijn voor de organisatie en/of industrie. Uit onderzoek blijkt dat technologische innovaties ongeveer 25% van het innovatiesucces verklaren, terwijl sociale innovaties daarentegen maar liefst 75% verklaren.
Sociale innovatie neemt verder toe binnen het Nederlandse bedrijfsleven
Zo was de stijging tussen 2008 en 2009 nog 5,2%. Een jaar later is de toename 12,8%. Sociale innovatie helpt bedrijven sterker uit de economische crisis te komen. Zo hebben sociaal innovatieve bedrijven een hogere innovatievermogen (+31%) en productiviteit (+21%) waardoor zij betere bedrijfsprestaties kunnen realiseren, zowel op de korte als op de langere termijn. Daarnaast zijn sociaal innovatieve bedrijven beter in staat om nieuwe klanten aan te trekken (+17%), hebben zij meer tevreden medewerkers (+12%) en een hogere omzet- (+16%) en winstgroei (+13%).
Slimmer werken heeft het grootste effect op het bedrijfsresultaat
Slimmer werken heeft het grootste effect op het bedrijfsresultaat
Flexibele organisatievormen, dynamisch leidinggeven, en hoogwaardige arbeidsvormen om kennis te herkennen en commercieel toe te passen zijn de belangrijkste hefbomen van innovatie. De mate waarin bedrijven hun technologische kennis commercieel kunnen benutten is afhankelijk van deze drie hefbomen. Uit het onderzoek blijkt dat slimmer werken met 38 procent de grootste bijdrage heeft op het bedrijfsresultaat van sociale innovatie. Dynamisch leidinggeven en flexibel organiseren volgen met achtereenvolgens 35 procent en 28 procent. Deze drie onderdelen van sociale innovatie werken versterkend in elkaars aanwezigheid. Naast sociale innovatie kunnen de resultaten verder toenemen door samenwerking met andere bedrijven en kennisinstellingen. Flexibel organiseren, dynamisch managen, slimmer werken en samenwerking met externe partijen zijn moeilijker te kopiëren voor concurrenten. Het gaat hier niet zozeer om het kopiëren van technologische kennis, maar vooral om het DNA van een bedrijf en dat varieert, net als bij de mens, per bedrijf. Deze complementariteit uit zich dan ook in meer omzet uit nieuwe en verbeterde producten en diensten.
Een hoge interne verandersnelheid draagt in belangrijke mate bij aan succes van flexibel organiseren
Flexibel organiseren stelt organisaties in staat intern snel te veranderen wanneer de omgeving daar om vraagt. Organisaties met een hoge interne verandersnelheid kunnen beter inspelen op veranderingen in alle aspecten van de omgeving. Het onderzoek van Erasmus toont aan bedrijven die anticiperen en snel kunnen reageren op externe veranderingen gemiddeld 38% betere bedrijfsresultaten hebben. Hierbij valt te denken aan het snel kunnen aanpassen van bedrijfsprocessen en snel kunnen reageren op acties van concurrenten.” Daarnaast is het balanceren van innovatie en efficiency van belang bij flexibel organiseren. Organisaties dienen efficiënt te zijn om op de korte termijn competitief te zijn, maar ook innovatief te zijn om op de langere termijn te presteren.
Informeel management stimuleert innovatief vermogen
Informeel management heeft de meest positieve invloed op het innovatief vermogen. Informeel management betekent het geven van verantwoordelijkheid en ruimte aan professionals, waardoor eigen initiatief van medewerkers wordt gestimuleerd. Accountability daarentegen betreft affiniteit van het management met targets en verantwoordelijkheid voor de behaalde resultaten. Accountability heeft de meest positieve invloed op het bedrijfsresultaat. Goed presterende innovatieve organisaties zullen een balans moeten aanbrengen tussen informeel management en accountability. Tevens is het aantal medewerkers van een organisatie een belangrijke factor voor de effectiviteit van een leiderschapsstijl. Het belang van transformationeel leiderschap neemt toe naarmate het aantal medewerkers van een organisatie toeneemt. Transformationeel leiderschap is gebaseerd op een duidelijke visie van het management, die medewerkers inspireert en tot een grotere betrokkenheid leidt. Bij bedrijven met meer dan 250 werknemers verhoogt transformationeel leiderschap het innovatiepotentieel tot 40%. Transformationeel leiderschap is daarmee bij uitstek een leiderschapsstijl om de toegenomen hiërarchie en bureaucratie in te dammen als organisaties groter worden. Kleinere, minder complexe organisaties hebben daarentegen meer baat bij Transactioneel leiderschap om innovaties te realiseren. Transactioneel leiderschap is meer gebaseerd op extrinsieke motivatie waarbij de medewerkers worden beloond als de doelen zijn bereikt.
Vertrouwen is de sleutel voor slimmer werken
Slimmer werken vereist het optimaliseren van menselijk kapitaal door efficiënt en effectief kennismanagement. Vertrouwen binnen organisaties is met 39% het belangrijkste onderdeel binnen slimmer werken. Zo stimuleert vertrouwen de betrokkenheid van en kennisdeling tussen medewerkers. Daarnaast is ook het bewustzijn van de medewerkers van belang bij wie en/of waar bepaalde expertise in de organisatie te vinden is. Door vertrouwen krijgen medewerkers meer inzicht in elkaars problemen en zienswijzen. Hierdoor kunnen medewerkers meer inspelen op elkaars talenten en competenties.
Open innovatie versterkt bedrijfsresultaten
Om tot echt hoge bedrijfsprestaties te komen is alleen sociale innovatie niet genoeg. Samenwerking met andere ondernemingen en kennisinstellingen is nodig om de innovatiesnelheid te vergroten. Door samenwerking met andere ondernemingen en kennisinstellingen kunnen bedrijfsmiddelen (vooral kennis) gedeeld worden en kan innovatie sneller plaats vinden.” Sociaal innovatieve bedrijven die veel gebruik maken van kennis van andere ondernemingen en kennisinstellingen presteren beter dan bedrijven die weinig van externe kennis gebruik maken. Diverse ondernemingen proberen het tekort aan externe kennis op te vangen door meer (interne) R&D-investeringen, maar dat leidt niet tot de hoogste bedrijfsprestaties. Bedrijven die echter veel gebruik maken van externe kennis, maar die niet-sociaal innovatief zijn, presteren slecht. Niet-sociaal innovatieve bedrijven hebben immers moeite met het herkennen, integreren en commercieel toepassen van nieuwe (externe) kennis en investeren ook weinig in R&D. Hierdoor heeft de betreffende groep van bedrijven weinig toegang tot nieuwe interne kennis en heeft zij grote moeite om profijt te hebben van externe kennis. Dit heeft een negatief effect op het innovatievermogen en bedrijfsprestaties van bedrijven die niet-sociaal innovatief zijn, maar wel veel gebruik maken van externe kennis. Sociale innovatie lijkt dus een voorwaarde te zijn om externe kennis goed te benutten.
Benodigde acties om concurrentiekracht van Nederlandse bedrijven te versterken.
Om de concurrentiekracht en productiviteit van Nederlandse bedrijven te vergroten dienen de volgende stappen ondernomen te worden:
1. Investeer in sociale innovatie
Sociale innovatieve bedrijven investeren meer in R&D en hebben meer omzet uit nieuwe en verbeterde producten en diensten. Meer investeringen in sociale innovatie leidt tot betere bedrijfsresultaten op de korte en langere termijn: flexibel organiseren, dynamisch leidinggeven en slimmer werken zijn immers lastig te kopiëren voor concurrenten. Tevens heeft een toename in flexibel organiseren, dynamisch leidinggeven en/of slimmer werken een versterkend effect op elkaar, op het innovatievermogen en de bedrijfsresultaten.
2. Meer aandacht voor nieuwe producten en diensten
Bedrijven zich meer gaan richten op de korte termijn resultaten wat vooral ten koste gaat van de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten. Om ook in de toekomst competitief te zijn, dient de daling van de omzet uit nieuwe producten en diensten omgezet te worden in een stijging.
3. Vertrouwen op de werkvloer is essentieel voor innovatie
Vertrouwen op de werkvloer draagt in sterke mate bij aan het succes van slimmer werken. Daarnaast is ook het kennisbewustzijn van medewerkers van belang bij wie en/of waar bepaalde expertise te vinden is en deze kennis dient vervolgens ook toegepast, bewerkt en behouden te worden om de bedrijfsresultaten van slimmer werken te vergroten.
4. Meer ruimte voor innovatie door informeel management
Informeel management heeft een sterk positieve invloed op het innovatief vermogen, terwijl aandacht voor targets een sterk positieve invloed heeft op het bedrijfsresultaat. Dynamisch leidinggeven vereist dus een actief management dat naast aandacht voor gestelde targets ook oog heeft voor de autonomie van medewerkers (informeel management). Daarnaast neemt het belang van transformationeel leiderschap toe naarmate het aantal medewerkers in een organisatie toeneemt.
5. Verhoog de interne verandersnelheid van organisaties
Een hoge interne verandersnelheid verklaart voor een belangrijk deel het succes van flexibel organiseren. Daarnaast draagt het balanceren van innovatie en efficiency en in mindere mate het structureel scheiden van innovatie en efficiency bij aan flexibel organiseren.
6. Investeer in samenwerking met andere ondernemingen en kennisinstellingen
Sociaal innovatieve bedrijven die veel gebruik maken van kennis van andere ondernemingen en kennisinstellingen presteren beter dan sociaal innovatieve bedrijven die weinig gebruik maken van externe kennis. Sociale innovatie lijkt een voorwaarde te zijn om goed gebruik te kunnen maken van externe kennis. Dus eerst dient een onderneming sociaal innovatiever te worden en vervolgens kunnen zij beter samenwerken met andere ondernemingen en kennisinstellingen.
7. Meer investeren in sociale innovatie in bouwbedrijven en financiële dienstverleners heeft prioriteit
Bedrijven in deze twee sectoren blijven, over het algemeen, achter op bijna alle aspecten van sociale innovatie en maken weinig gebruik van externe kennis. Ook vanwege de bijdrage van deze sectoren aan de werkgelegenheid en bruto toegevoegde waarde van Nederland is het belangrijk dat sociale innovatie binnen deze sectoren toeneemt, hetgeen ook een positieve invloed heeft op de internationale innovatiepositie van Nederland. Bedrijven in de ICT sector en zakelijke dienstverlening kunnen over het algemeen als voorbeeld worden gezien op het gebied van innovatie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten